منشأ عدل انسان فطرتاً شیفته ی عدل و داد است و از بیداد و ستم بیزار، اما با این وجود موانع تحقق عدالت بسیار است. یکی از مهم ترین موانع عدالت ورزی، گرایش های نفسانی است. چه بسیار افرادی که برای ارضای امیال نفسانی، دستان خود را به ظلم و ستم آلوده اند. قرآن در شرح حال انبیا بر این مطلب تأکید دارد که مخالفان پیامبران الهی عمدتاً کسانی بوده اند که دستورهای الهی را با امیال نفسانی خود در تضاد می دیدند و از همین رو در مقابل دعوت آنان می ایستند. در مسائل فردی و شخصی نیز همین امر مانع عدالت ورزی است. خداوند در قرآن پس از دستور به قیام برای عدالت از مؤمنان می خواهد برای خدا گواهی دهند و در ادامه هشدار می دهد: فَلاَ تَتَّبِعُواْ الْهَوَی أَن تَعْدِلُواْ؛ پس، در پیِ هوس نروید که [در نتیجه از حق] عدول کنید. مانع دوم عدالت ورزی رابطه ی خویشاوندی و دوستی است. انسان با خویشاوندان خود رابطه صمیمی و چه بسا منافع مشترکی دارد که این امر موجب می شود از اجرای عدالت در مورد آنان سر باز زند. خداوند در قرآن به مؤمنان هشدار می دهد و از آنان می خواهد عدالت را در همه حال و در مورد همه حتی خویشان و نزدیکان خود رعایت کنند: یٰا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوّٰامِینَ بِالْقِسْطِ شُهَدٰاءَ لِلهِ وَلَوْ عَلیٰ أَنْفُسِکُمْ أَوِ الْوٰالِدَیْنِ وَ اْلأَقْرَبِینَ إِنْ یَکُنْ غَنِیّاً أَوْ فَقِیراً فَاللهُ أَوْلیٰ بِهِمٰا؛ ای کسانی که ایمان آورده اید، پیوسته به عدالت قیام کنید و برای خدا گواهی دهید، هر چند به زیان خودتان یا [به زیان] پدر و مادر و خویشاوندان [شما] باشد. اگر [یکی از دو طرفِ دعوا] توان گر یا نیازمند باشد، باز خدا به آن دو [از شما] سزاوار تر است. سومین مانعی که در قرآن بیان شده، دشمنی و خصومت است. خداوند مؤمنان را به رعایت عدل فرا می خواند و به آنان هشدار می دهد مبادا دشمنی با گروهی مانع عدالت ورزی آنان شود: وَ لاَ یَجْرِ مَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَی أَلاَّ تَعْدِلُواْ اعْدِلُواْ هُوَ أَقْرَبُ لِلتقوا وَ اتَّقُواْ اللهَ إِنَّ اللهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ؛ نباید دشمنیِ گروهی شما را بر آن دارد که عدالت نکنید. عدالت کنید که آن به تقوا نزدیکتر است، و از خدا پروا دارید، که خدا به آنچه انجام می دهید آگاه است.
| از صفحات دیگر نیز دیدن نمایید | |
|
|
|
