مقالات مفید پیچک: مفهوم صبر و استقامت در اسلام |
 |
 |
6. صبر و استقامت
شاید در قرآن و روایات، پس از ایمان به خدا هیچ صفتی مانند صبر ستایش و به آن توصیه نشده است. شهید مطهری می نویسد: قرآن کریم در سوره عصر ضمن تأکید، با یک قسم می فرماید: بشر بدون داشتن چهار خصلت، زیانکار و بدبخت است: ایمان، عمل صالح، تشویق و واداشتن به حق و تشویق و توصیه به خویشتن داری و استقامت و صبر. از این رو، خداوند به کرّات پیامبر (ص) و مؤمنان را به صبر و پایداری فراخوانده است:
فَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَ مَن تَابَ مَعَکَ وَ لاَ تَطْغَوْاْ إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ؛ پس، همان گونه که دستور یافته ای ایستادگی کن، و هر که با تو توبه کرده [نیز چنین کند] و طغیان مکنید که او به آنچه انجام می دهید بیناست.
در آیه ای دیگر نیز پیامبر (ص) را به صبر می خواند و از ناشکیبایی برحذر می دارد:
فَاصْبِرْ لِحُکْمِ رَبِّکَ وَ لَا تَکُن کَصَاحِبِ الْحُوتِ إِذْ نَادَی وَ هُوَ مَکْظُومٌ؛ پس در [امتثال] حکم پروردگارت شکیبایی ورز، و مانند همدم ماهی [یونس] مباش؛ آنگاه که اندوهزده ندا در داد.
مؤمنان را به صبر و توصیه ی دیگر مؤمنان به صبر دعوت می کند:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَ صَابِرُواْ وَ رَابِطُواْ وَ اتَّقُواْ اللهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید، صبر کنید و ایستادگی ورزید و مرزها را نگهبانی کنید و از خدا پروا نمایید، امید است که رستگار شوید.
در جایی دیگر، به مؤمنان دستور می دهد از صبر و نماز یاری گیرند:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاَةِ إِنَّ اللهَ مَعَ الصَّابِرِینَ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید، از شکیبایی و نماز یاری جویید؛ زیرا خدا با شکیبایان است.
در دیدگاه قرآن، هیچ یک از پیامبران و پیروانشان جز با پایداری و صبر در برابر مشکلات به پیروزی نرسیده اند:
وَ کَأَیِّن مِّن نَّبِيّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّیُّونَ کَثِیرٌ فَمَا وَ هَنُواْ لِمَا أَصَابَهُمٌ فِی سَبِیلِ اللهِ وَ مَا ضَعُفُواْ وَ مَا اسْتَکَانُواْ وَ اللهُ یُحِبُّ الصَّابِرِینَ؛ و چه بسیار پیامبرانی که همراه او توده های انبوه، کارزار کردند؛ و در برابر آنچه در راه خدا بدیشان رسید، سستی نورزیدند و ناتوان نشدند؛ و تسلیم [دشمن] نگردیدند، و خداوند، شکیبایان را دوست دارد.
در روایات نیز بر صبر و پایداری، بسیار تأکید شده است. امام صادق (ع) می فرماید:
نسبت صبر به ایمان، مانند سر به بدن است. چنان که هر گاه سر نابود شود، بدن هم نابود می شود، هر گاه صبر از میان برود، ایمان نیز از میان می رود.
امام سجاد (ع) نیز چنین می فرماید:
نسبت صبر به ایمان چون سر به بدن است و کسی که صبر ندارد، ایمان ندارد.
امام باقر (ع) در توصیف قلب مؤمن می فرماید:
قلب نورانی، قلب مؤمن است. اگر چیزی به او داده شود، سپاس می گزارد و اگر به سختی ای مبتلا شود، صبر می کند.
در روایتی دیگر از امام صادق (ع) آمده است:
گرامی ترین مردم نزد خداوند کسی است که هر گاه به او عطایی شود، شکر گزارد و هر گاه [به مصیبتی] مبتلا شود، صبر کند.
از صفحات دیگر
نیز دیدن نمایید |
 |
 |