مقاله مفید پیچک شماره 110

فلفل : فلفل سیاه

فلفل سیاه میوه‌های خشک شده تیره رنگ گیاه فلفل است.گیاه فلفل بومی جنوب هند است. فلفل یا پلپل سیاه (nigrum پیپر) گیاه رونده گل دهنده ای از خانواده Piperaceae، که برای میوه آن کشت می شود، که معمولاً به صورت خشک به عنوان ادویه و چاشنی استفاده می شود.






فلفل گیاهی است بالارونده و دارای ریشه های ساقه خیز و کوتاه که میوه آن ادویه ای است با طعم تند و سوزنده . گیاهی دارویی - خوراکی و دارای طعمی تند.

فلفل از بوته‌ای باریک و بلند و در رنگهای متنوعی چون سبز، قرمز، زرد، و نارنجی به دست می‌آید و برای خوش طعم کردن غذا از آن استفاده می‌شود. دانه فلفل پس از خشک و ساییده شدن در رنگهای سیاه، سفید و سرخ عرضه می‌شود.

فلفل در هندوستان از دیر باز به عنوان ادویه مورد استفاده بود. تا اواخر قرون وسطی فلفل از هندوستان به اروپا و سایر نقاط جهان تجارت می‌شد. به خاطر ارزش این گونه ادویه‌ها بود که اروپایی‌ها در پی یافتن راه جدیدی به هندوستان بودند. با کشف قاره آمریکا نوع جدیدی از فلفل بومی قاره آمریکا کشف شد.




ویژگی‌ها
میوه آن، که به صورت خشک شده به دانه فلفل معروف است، در حدود 5 میلی متر (0.20 اینچ) قطر دارد، کاملاً بالغ آن قرمز تیره است ومثل همه میوه های گوشتدار(مثل گیلاس)، شامل یک دانه تکی است. دانه های فلفل و پودر فلفل که حاصل آسیاب آنهاست، ممکن است صرفاً به عنوان فلفل یا دقیق تر به عنوان فلفل سیاه، فلفل سفید و یا فلفل سبز شناخته شوند. دانه های فلفل سبز در واقع دانه های فلفل سیاه نابالغند. فلفل سیاه بومی کشور هندوستان است و بطور گسترده در آنجا و در جاهای دیگر مناطق گرمسیری کشت می شود. ویتنام در حال حاضر، با تولید %34 محصول فلفل جهان در سال 2008، بزرگترین تولید کننده و صادر کننده فلفل است. فلفل خشک آسیاب شده از دوران باستان برای طعم آن و به عنوان دارو استفاده می شود. فلفل سیاه بالاترین رده را در داد و ستد ادویه در جهان برخورداراست و یکی از رایج ترین ادویه جات اضافه شونده به غذاهای اروپایی و مانند آن است. تندی فلفل سیاه بخاطر ماده شیمیایی piperine است و تقریباً روی همه میزهای شام در جهان صنعتی، در کنار نمک طعام یافت می شود.




ریشه یابی
کلمه "پلپل یا فلفل(عربی شده)" از کلمه تامیل/مالزیایی برای فلفل دراز، pippali گرفته شده است.





فلفل سفید
فلفل سفید (و سیاه) درختچه‌ای بالا رونده‌ای است که به حالت خودرو و وحشی در مناطق مختلف هند می‌روید. گل‌های آن سفید و به صورت سنبله و میوه آن گرد و کوچکتر از نخود، ابتدا به رنگ سبز و پس از رسیدن به رنگ قرمز تیره در می‌آید و به شکل خوشه‌ای از ساقه آویزان می‌شود.برای به دست آوردن فلفل سفید، دانه‌ها هنگام برداشت باید کاملا رسیده و به رنگ کبود متمایل به قرمز تیره باشند. دانه‌ها را در آب قرار می‌دهند تا خیس بخورند. سپس تنها مغز دانه‌ها باقی می‌مانند که در جریان خشک شدن رنگ سفید متمایل به زرد پیدا می‌کنند.



خواص دارویی

فلفل سفید از گیاهان دارویی بسیار قدیم جهان است و دارای طبع گرم و خشک می‌باشد.

رقیق کنندهٔ خون، ضدبلغم، ضدنفخ و ضدسرفه است.

از فلفل سفید برای تسکین درد دندان، قطره قطره آمدن ادرار، تقویت کبد، تنگی نفس، تقویت حافظه، مسمومیت و تقویت معده نیز استفاده می‌کنند.




مضرات

استعمال خارجی فلفل سفید در زنان باردار موجب سقط جنین می‌گردد.
افراد مبتلا به بواسیر، زخم معده، گلودرد و خارش‌های جلدی مجاز به مصرف فلفل سفید نمی‌باشند.
زیاده روی و مصرف بی‌رویه فلفل سفید موجب سردرد، خارش پوستی می‌شود.





فلفل فرنگی
فلفل فرنگی (نام علمی: Pimenta dioica) نام یک گونه از تیره مورت است.




دارچین

دارچین (نام علمی: Cinnamomum verum) درختچه‌ای است از راسته لورالس (Laurales) تیره برگ بوها (Lauraceae) از جنس دارچین‌ها (Cinnamomum).

درختچه دارچین درختی است کوچک، همیشه سبز، به ارتفاع ۵ تا ۷ متر که از تمام قسمت‌های آن بویی مطبوع استشمام می‌شود. گلهای آن در فاصله ماههای بهمن تا اوایل فروردین ظاهر می‌شود. برگ این درخت سبز سیر و دارای گلهایی به رنگ سفید است. دارچین بومی سری‌لانکا و جنوب هند است و پوست درختچه آن بعنوان ادویه بکار میرود. در قرون وسطی دارچین برای درمان سرفه، ورم مفاصل و گلودرد استفاده می‌شد.تحقیقات جدید نیز بر خواص و فواید پزشکی دارچین تاکید دارند.




نامگذاری
در هند به‌نام ِ «دالجین» و در اندونزی بنام چوب شیرین یا «کایو مانیس» نامیده میشود.در بسیاری از زبان‌های اروپائی cinnamon را مشتق از کلمه لاتینی Cannella ومخفف آن Canna ویا Cane بمعنی عصا میدانند. این کلمه از لغت یونانی kinnámōmon گرفته شده است.




تاریخچه
باتوجه به گستردگی جغرافیائی گونه های مختلف دارچین سابقه پیدایش و نامگذاری آنها نیز متفاوت است. سابقه مصرف و شناسائی آن به مصر باستان و به حدود دوهزار سال قبل از میلاد برمیگردد. اما آنچه که در تاریخ به دارچین چینی مشهور شده در حقیقت نوعی از دارچین بنام Cinnamon Aromaticum یا Cassia است که بومی چین بوده و بصورت درخت ۲۰ ال ۳۰ متری است که از پوست درخت بعنوان دارچین استفاده میشود.در قسمت های مختلف تورات نیز به مصرف آن توسط موسی پیامبر هم بعنوان غذا و هم برای بوی خوش اشاره شده است.درنوشته های هرودوت نیز از دارچین بعنوان «چاشنی گرانبها» یاد شده‌است. ورود دارچین به اروپا از دو طریق بندر اسکندریه در مصر و نیز از طریق بازرگانان پرتغالی در قرن ۱۵ و ۱۶ میلادی بوده‌است.




انواع
Cinnamomum verum
یا دارچین‌اصل یا دارچین سیلانی که پوست داخلی آن مصرف دارد و لطیف و نرم است.
C. aromaticum یا دارچین چینی که پوست آن نازک ولی سخت است ولی عطر و طعم آن تند تر از انواع دیگر است.
C. burmannii یا دارچین اندونزی.
C. loureiroi یا دارچین ویتنامی





کشت و برداشت
بعد از دوسال که از کاشت درخت گذشت آنرا از نزدیک زمین قطع کرده و در سال آینده شاخه‌هائی را که از کناره تنه اصلی رشد کرده بریده و پوسته آنرا خارج کرده و بلافاصله خشک میکنند و سپس در قطعات ریز بریده و فروخته میشود. در مورد نوع دارچین چینی از پوست بیرونی استفاده میشود.




ترکیب شیمیائی
در هر صد گرم پودر دارچین:

آب ۱۰ گرم
پروتئین ۴ گرم
چربی ۱٫۲ گرم
قند ۲٫۲ گرم
انرژی ۲۴۷ کیلوکالری
کلسیم ۱ گرم


موارد مصرف
دارچین در بیشتر کشورها به عنوان ادویه، چاشنی غذا و شیرینی‌ها مصرف می‌شود. در ایران کاربرد زیادی در قنادی‌ها به صورت عصاره، اسانس و گَرد دارد. گَرد ِ دارچین در تزئین شُله زرد و هلیم به ویژه غذای نذری استفاده می‌شود.




میزان مصرف
بعضی از محققان مصرف روزانه 2 تا 4 گرم پودر دارچین را توصیه می‌نمایند و بعضی دیگر معتقدند این مقدار باید بین 1 تا 6 گرم دارچین باشد، با اینحال توجه داشته باشید مصرف بیش از اندازه دارچین می‌تواند مسموم کننده باشد.




خواص داروئی

بعضی مطالعات علمی نشان دهنده اثرات ضد ویروسی دارچین میباشد بخصوص بررسی های علمی بر موثر بودن آن در بیماری نقص ایمنی اکتسابی HIV-1 را تاًیید کرده است.همچنین اثرات ضد دیابت نوع دو در مطالعات علمی گزارش شده است.در یک گزارش نیز نشان داده شده که ماده استخراج شده از عصاره دارچین خاصیت جلوگیری از بیماری آلزایمر در مدل موش را دارا میباشد.رژیم غذایی پر دارچین می‌تواند اثرات منفی خوراکیهای پرچربی را کاهش دهد.خواص آرایشی: به عنوان رنگ موی طبیعی استفاده می‌شود و به موها رنگ قهوه‌ای روشن می‌دهد.

ترکیب یک قاشق چایخوری دارچین با سه قاشق عسل ، داروی معجزه گر ریزش مو است. این ترکیب را باید به ریشه‌های مو زد و نیم ساعت زمان داد قبل از شستشو.



رازیانه

رازیانه گیاهی است گلدار از راسته آپیالس (Apiales)، از تیره چتریان (Apiaceae) از سرده رازیانه‌ها (Foeniculum). این گیاه سرشار از هورمونهای زنانه است و طبیعتی گرم دارد.

رازیانه بومی جنوب غربی آسیا و جنوب اروپا بویژه بخش مدیترانه‌ای است.




بابونه
بابونه، گیاهی است یک‌ساله، معطر و به ارتفاع ۲۰ تا ۴۰ سانتیمتر که بصورت خودرو در مزارع و کنار جاده‌ها می‌روید. ساقه آن دارای انشعاباتی است و برگهای آن بریدگی‌های باریک و دراز با ظاهر برگچه مانند دارد.قسمت مورد استفاده این گیاه، کاپیتول‌های آن است که در فاصله ماه‌های اردیبهشت تا مهر ماه، آن را از ساقه جدا می‌کنند.




تاریخچه
نام لاتین بابونه camomille از کلمات یونانی khamai و malon به معنی گلهای کوچک با بوی سیب گرفته شده است. درمیان انواع گوناگون بابونه نوع بابونه رومی شهرت بیشتری دارد.نام علمی این گیاه Chamaemelum nobile است. بابونه گیاهی است دائمی و کوچک، به ارتفاع تقریباً ۳۰ سانتیمتر، دارای بویی معطر که در چمن زارها و زمین های شنی می روید. ساقه آن به رنگ سبز مایل به سفید، برگ های آن کوچک متناوب و دارای بریدگی های باریک، نامنظم و پوشیده از کرک است. گل های آن مجتمع در یک طبق که به طور منفرد در انتهای ساقه گل دهنده در تابستان ظاهر می شود. در هر طبق، گل های سفید در اطراف و گل های زرد در قسمت وسط قرار دارند.




ترکیبات شیمیایی
کاپیتول‌های این گیاه دارای اسانس هستند. این اسانس در حالت تازه دارای رنگ آبی تیره‌است که مربوط به وجود ماده‌ای به نام آزولن می‌باشد و تدریجاً با تأثیر هوا و نور رنگ آن سبز و قهوه‌ای می‌شود. این اسانس دارای سزکوئی ترپن‌های b و g و همچنین ماتریکارین (Matricarine) می‌باشد.




موارد مصرف در زیبایی
استفاده از بابونه در زیبایی به اندازه قدمت به کارگیری آن در عطاریها سابقه دارد. خواص آن به خصوص برای پوستهای شکننده و حساس در مقابل تغییرات جوی مفید است. امروزه در صنعت لوازم آرایش آن را به تنهایی یا همراه با گیاهان دیگری از قبیل اکلیل کوهی، خلنگ و بنفشه به کار می‌گیرند. دم کرده ساده بابونه در استعمال خارجی روی پوست صورت برای حفاظت از پوست بهترین تاثیرها را دارد. شامپوی همراه با بابونه اندکی رنگ مو را روشن می‌گرداند.بابونه در کنار زیزفون و نعناع در برخی از کشورها بیشترین مصرف را در صنعت داروسازی دارد.




محل رویش
بابونه از گیاهان بومی منطقه مدیترانه بوده ولی منشاء آن را در آسیای صغیر گزارش کرده اند .این گیاه امروزه پراکندگی وسیعی در اروپا ، آسیای غربی ، آفریقای شمالی آمریکای شمالی و جنوبی و استرالیا پیدا کرده است . در ایران نیز گونه های مختلف جنس ماتریکاریکا در نقاط مختلف کشور رشد می کنند . (گیاهان دارویی معطر- منبع گیاهان دارویی ، پژوهشکده جهاد دانشگاهی ).. این گیاه در آذربایجان،لرستان، فارس قیروکارزین غربی اندیمشک) و خوزستان (ایذه، هفت گل، شوشتر ، رامهرمز و بهبهان ) اطراف تهران و دماوند و همچنن در جنگل فندقلو ویلکیج نمین می‌روید. بعضی از گونه‌های دیگر بابونه در نواحی مختلف اروپا می‌روید.



نمک

نمک خوراکی یا نمک طعام از سدیم و کلر ساخته شده است. در آب محلول است و از مهم‌ترین املاحی است که در تغذیهٔ روزانه مورد استفاده‌است. نمک طعام به صورت معادن عظیمی در ته‌نشین‌ها و رسوب‌ها در ضمن چین خوردگی‌ها وجود دارد که به شکل سنگ نمک استخراج می‌شود. همچنین در آب دریاها به مقدار فراوان موجود است و در صورت لزوم قابل استخراج می‌باشد.

نمک خوراکی مانند دیگر نمک‌ها ترکیب یونی است. عناصر این ترکیب بونی، در نمک خوراکی سدیم و کلر هستند. با ورود ناخالصی به بلور هالیت یا نمک طعام، این کانی به رنگ‌های گوناگون در می‌آید مثلاً با ورود عناصر اورانیوم و کربن به رنگ سیاه در می‌آید. این کانی به همراه سیلویت یا نمک تلخ در محیط‌های تبخیری و گرم و خشک یافت می‌شود. مزهٔ شور و جلای شیشه‌ای و سختی کم این کانی باعث شده است تا به‌راحتی میان گروهی از کانی‌های مشابه خود، تشخیص داده شود.

نمک یکی از مواد مورد نیاز برای سوخت وساز مواد غذایی در بدن، انتقال پیام‌های عصبی و کارکرد صحیح عضلات است. اما ثابت شده است که مصرف زیاد نمک در غذا موجب افزایش فشار خون می‌شود، به ویژه در افرادی که سابقه خانوادگی فشار خون بالا دارند. افزایش فشار خون نیز خطر سکته مغزی و حمله قلبی را افزایش می‌دهد. سازمان بهداشت جهانی حداکثر مقدار مصرف روزانهٔ مجاز نمک را پنج گرم اعلام کرده است.





نمک یُد دار

از آنجا که کمبود عنصر ید در رژیم غذایی انسان موجب بیماری‌های گوناگون مانند غم‌باد (گواتر) می‌شود، معمولا به نمک خوراکی تصفیه شده، یدات پتاسیم نیز اضافه می‌کنند تا مصرف‌کنندگان از آن بهره‌مند شوند و مقدار لازم روزانه را دریافت کنند. این محصول نمک یددار نامیده می‌شود. نمک‌های تصفیه شده یددار به دلیل خلوص بالا میزان ید را بهتر و به مدت بیشتر حفظ می‌کنند. در ایران با توجه به بررسی‌های انجام شده در سطح کشور از نظر میزان ید موجود در آب و خاک و شیوع گواتر، ۴۰ میکروگرم به ازای هر گرم نمک (۴۰ ppm) اضافه می‌شود.

برای حفظ ید در نمک بددار، باید نمک را در مدت کمتر از یک سال مصرف کرد، آن را دور از نور و رطوبت، و در ظرف‌های در بستهٔ پلاستیکی، چوبی، سفالی و یا شیشه‌ای تیره نگهداری کرد. همچنین هنگام پخت غذا، بهتر است نمک در انتهای پخت اضافه شود تا ید آن تا حد امکان حفظ شود.




نمک دریا
نمک دریا از تبخیر آب دریا ته‌نشین می‌شود. نمک دریا، نمکی تصفیه نشده است و ناخالصی‌های گوناگون دارد از جمله فلزات سنگین (سرب و آرسنیک) که سرطان‌زا هستند، گچ، آهک. همچنین در نمک دریا بر خلاف نمک یددار عنصر حیاتی ید اضافه نشده است.



چرا نمک زیاد مضر است؟
نمک یکی از چاشنی‌های مورد علاقه انسان ‌ها است. در فرهنگ خودمان نـیـز گـفته می‌شود که غذا بـدون نمک مزه نـدارد و همین امر باعث می‌شود به مرور زمان ذائـقـه خیلی از افراد به سمت غذا‌های با نمک بالا سوق داده شود كه چنین غذاهایي را بپسندند و دریافت سدیم‌شان نیز به طبع افزایش می‌یابد. در بسياري از افراد افزایش و دریافت سدیم فشار خون را افزایش می‌دهد، به این دلیل که باعث تجمع آب در بدن می‌شود و فشار و بار اضافی به قلب وارد می‌کند. پس دریافت سدیم بالا یعنی آمادگی برای ابتلا به پرفشاری خون. اگر شما فشار خون 12 بر روی 8 یا بالاتر دارید، احتمالا پزشک‌تان رژیم کم سدیم را به شما توصيه کرده است.