کمر درد از مشکلات شایع در بارداری است. این مشکل در بیش از ۷۰ درصد بانوان باردار دیده می شود. چاقی و سابقه کمر درد از عوامل زمینه ساز و تشدیدکننده این مشکل است. اغلب فرد باردار با احساس درد در گودی کمر و انتهای ستون فقرات مراجعه می کند. این درد در سه ماهه آخر بارداری تشدید می شود. همین طور با خم شدن، کشیدن یا راه رفتن بدتر می شود.
این درد به خصوص در سه ماهه سوم موجب ایجاد وحشت در مادر می شود؛ زیرا ممکن است مادر فکر کند، این درد علامت زایمان است. گاهی دردهای زایمانی شبیه دردکمر است؛ بنابراین حتی گاهی پزشک را هم نگران می کند، اما با معاینه توسط پزشک می توان مطمئن شد که این دردها منشا رحمی ندارد و علامت زایمان زودرس یا درد زایمان طبیعی نیست.
برای کنترل این دردها توصیه می شود مادر حین نشستن از بالش های کوچک استفاده کند و کفش پاشنه بلند نپوشد و به جای خم شدن از حالت چمباتمه زدن استفاده کند؛ یعنی مثلا حین پوشیدن کفش یا برداشتن چیزی از زمین، از کمر و مستقیما خم نشود، بلکه بنشیند و کاری که می خواهد انجام دهد. به این ترتیب از دردهای کمر حین بارداری پیشگیری می شود. مسلم است که دردهای شدید کمر را نمی توان به عنوان کمر درد طبیعی در حاملگی در نظر گرفت، بلکه باید از سوی متخصص ارتوپد معاینه شود و تشخیص صحیح مشخص شود. گاهی این دردهای شدید در مادران باردار به دلیل بیماری نرمی استخوان به وجود می آید که همزمان با بارداری ایجاد می شود. از علل نادرتر این دردهای شدید کمری می توان به دیسک کمر یا آرتروز ستون فقرات اشاره کرد.
بعد از پایان بارداری در ۲۰ درصد این زنان دردهای کمری ادامه می یابد. این مشکل بخصوص در زنانی پیش می آید که درد کمر همراه با درد لگن (در ناحیه پشت) داشته اند.
در برخی زنان درد کمر به دلیل اسپاسم رخ می دهد که گرفتگی های عضلانی و اسپاسم را می توان با گرم کردن و مسکن های ساده و استراحت درمان کرد.
متاسفانه این باور در عوام وجود دارد که بی حسی از کمر که جهت زایمان بدون درد یا سزارین انجام می شود از علل کمر درد است. گرچه این روش بی حسی و بیهوشی می تواند در درصد معدودی ایجاد کمردرد کند، اما بیشتر بیماران کسانی هستند که قبل از بارداری یا زایمان کمردرد داشته اند و به اشتباه علت درد کمری خود را انجام بیهوشی از کمر می دانند.
ورزش مناسب روزانه قبل و هنگام بارداری در تقویت عضلات کمر بسیار موثر است و بنابراین می تواند از دردهای کمری پیشگیری کند. از ورزش های مفید می توان به پیاده روی روزانه به مدت نیم ساعت اشاره کرد. پس یک بانوی باردار می تواند به ورزش هایی که قبل از بارداری انجام می داده، ادامه دهد؛ مگر این که این ورزش موجب آسیب به شکم یا خستگی شدید نشود.
دکتر ثریا عالمی / جراح و متخصص بیماری های زنان و زایمان
بی کلک