پوست،مو وناخن منشاء جنینی مشترک و از لحاظ ساختار بافت شناسی، تشابهات زیادی دارند. حتی ساختار پروتئینی مو و ناخن نیز با هم مشترک و از جنس کراتین سخت است. ناخن ها بر خلاف شکل ظاهری که حالت سفت و سخت دارند، دارای بافت زاینده کاملاً فعال هستند که به طور همیشگی در حال تکثیر و تمایز است. بافت زاینده ناخن در ریشه ناخن؛ یعنی در محل زیر چین پوستی ابتدای ناخن قرار دارد که کاملاً تحت تاثیر عوامل درونی و بیرونی قرار می گیرد.
نقش توارث در رشد ناخن :
توارث، یکی از عوامل موثر بر رشد ناخن است که در برخی خانواده ها رشد ناخن سریعتر و در بعضی کند تر است. رشد ناخن های دست از ناخن های پا سریعتر است. در مواقع تب و التهاب های اطراف ناخن، رشد ناخن سریعتر می شود. در حاملگی نیز رشد مو و ناخن تسریع می یابد.
موانع رشد ناخن :
در اثر سن بالا، کاهش گردش خون، عوامل محیطی، سیگار، دیابت، بیماری های قارچی ناخن و بعضی از انواع بیماری ها که روی ماتریکس ناخن اثر می گذارد ، رشد ناخن آهسته و کند می شود. تغذیه مناسب و استفاده بجا از پروتئین های حاوی اسید های آمینه سولفوره ضروری که در مواد گوشتی به مقدار بیشتری یافت می شود و ویتامین های گروه B در بهتر شدن رشد ناخن و محکمتر شدن آن موثر است.
بیماری های سیستمیک و شدید، سوء تغذیه یا مصرف داروهای شیمی درمانی باعث کاهش یا توقف موقتی رشد ناخن ها می شود. پس از مدتی که رشد ناخن ها به حالت عادی برگشت می توان نمود آن دوران را به وصورت فرورفتگی های عرضی در ناخن ها مشاهده کرد که نمایانگر دوره ای از استرس بوده است.
ناخن های قاشقی :
ناخن هایی هستند که شکل ثابت و مشخصی دارند و در بخش میانی کمی به صورت برآمده و در گوشه ها، قوس دار هستند. قسمت جلوی ناخن ها نیز معمولاً کمی قوس دار به سمت پایین است و در مواردی ممکن است که چنین موقعیت هایی به طور معکوس باشد. عواملی همچون فقر آهن و کم خونی در بروز این عارضه دخیل هستند.
خطر ریزش پوست دور ناخن :
پوست دست و اطراف ناخن به طور روزمره در معرض عوامل فیزیکی و شیمیایی فراوانی قرار می گیرد. از شایع ترین آنها شوینده ها است که باعث پوسته ریزی در اطراف ناخن می شود. از آنجایی که تقریباً همه کارهایمان را با دست انجام می دهیم لازم است مرتب آنها را شستشو دهیم تا از انتقال میکروب ها و آلودگی ها به دیگران جلوگیری کنیم. صابون های مایع از شایع ترین مواد شوینده ای هستند که در همه جا به خصوص اماکن عمومی بسیار مورد استفاده قرار می گیرند.
صابون ها ی مایع و سلامت ناخن ها :
با توجه به اینکه صابون های مایع برای شستشو در مکان های عمومی از لحاظ بهداشتی مناسب هستند ولی بهتر است در منازل و بخصوص برای افرادی که ناخن های شکننده و حساس دارند استفاده نشوند، زیرا این مواد شوینده PH قلیایی دارند و دترژانت هایی که در آنها بکار رفته است باعث کاهش چربی طبیعی پوست و ناخن می شوند و آسیب پذیری آن را بیشتر می کنند. حتی استفاده از مواد مرطوب کننده و گلیسیرینه در آنها نیزنمی تواند از آثار آسیب این مواد بکاهد. در نتیجه دست ها بخصوص پوست حساس اطراف ناخن ها دچار خشکی، لایه لایه شدن، پوسته ریزی و خارش می شوند که زمینه ساز ابتلا به اگزماهای تماسی یا درماتیت آتوپیک خواهند شد.
برای شستشوی دست ها از مواد شوینده ای که PH فیزیولوژیک دارند بیشتر بهره ببرند و از کرم های مرطوب کننده مناسب استفاده کنند تا دچار خشکی و پسته ریزی دست ها و اطراف ناخن ها نشوند.
عفونت ناخن :
پارونیشیا یا عفونت ناخن بیماری است که در گوشه ها و اطراف ناخن بوجود می آید وعلت آن تجمع باکتری، قارچ یا ویروس در اطراف ناخن است. از آنجایی که لایه محافظ اطراف ناخن به عنوان سد محافظتی عمل می کند در صورت شکاف یا شکستگی این لایه راه ورود باکتری ها به لایه های ناخن میسر می شود. علائم این نوع عفونت معمولاً با تورم، قرمزی و درد شدید مشخص می شود و تماس طولانی مدت با آن موجب تشدید این عارضه خواهد شد.
سفیدک زدن روی ناخن :
گاهی منافذ و حباب های بسیار ریزی در سطح ناخن مشاهده می شود. لکه های سفید بر اثر تروما یا آسیب هایی که به ناخن وارد می شود بوجود می آید. در مواردی نیز نفوذ قارچ و باکتری به لایه های ناخن سبب بروز لکه های سفید روی ناخن می شود. البته در برخی موارد این عارضه بر اثر عوامل ارثی بوجود می آید.
خطوط روی ناخن :
برخی از خطوط روی ناخن در اثر مسمومیت با سمومی همچون آرسنیک و نارسایی های حاد ومزمن کلیه بوجود می آید که باید طبق دستور پزشک مورد درمان قرار گیرد.
آیا رشد ناخن هایمان خوب است :
معمولاً ناخن های دست هر ماه ۳ الی ۴ میلیمتر رشد می کند که این میان رشد اغلب در یک دست بیشتر از دست دیگر است. در آب و هوای گرم معمولاً سرعت رشد ناخن ها بیشتر است. سرعت رشد ناخن های جوانان و زنان باردار نیز بیشتر از افراد دیگر است.
بهترین زمان کوتاه کردن ناخن ها چه زمانی است ؟
بهترین زمان برای کوتاه کردن ناخن ها پس از حمام است زیرا ناخن ها بر اثر رطوبت، نرم و مرطوی شده اند و آماده کوتاه شدن هستند. موقع کوتاه کردن ناخن ها باید دقت کرد که فرم ناخن به صورت حلالی و گوشه های ناخن صاف باشد تا از فرو رفتن ناخن در گوشت جلوگیری شود.
محافظت از ناخن های آسیب دیده :
شکستن ناخن ممکن است در اثر عوامل نادری همچون تیروئید، کم خونی یا خشکی ناخن باشد. برای رفع این مشکل بهتر است به طور مداوم ناخن ها را با کرم یا روغن، چرب و در محیط های سرد و خشک از دستکش های نخی استفاده کنید. در مواردی که ناخن ها موج دار و یا ناهمواره هستند استفاده از رژیم غذایی با پروتئین زیاد کمک فراوانی به حل مشکل خواهد کرد.
منبع : نشریه زیبایی شماره ۵۶
مجله خبری