موسیقی درمانی چیست؟
موسیقی درمانی یکی از روش های پیوسته ارتقاء سلامت و از بهترین روش های درمان طیف وسیعی از بیماری ها می باشد که شامل مجموعه ای از تقابلات بین فردی مربی موسیقی درمانی و فرد بیمار می باشد. موسیقی درمانی تنها برای افراد بیمار و کسانی که از ناراحتی های روحی و جسمی رنج می برند نبوده بلکه مردم عادی نیز می توانند برای دستیابی به سطح بالاتری از آرامش، از این روش بهره مند گردند.
روزانه ما به صورت خودآگاه در محل های مختلف و یا از طریق رسانه هایی ازقبیل تلویزیون، رادیو و یا در زمان استفاده از خودروی شخصی خود به موسیقی گوش می دهیم، اما در حیطه درمانی مربی موسیقی می کوشد تا با استفاده بهینه از تمام جنبه های موسیقی همانند فیزیکی، رفتاری، ذهنی، اجتماعی، روحی و زیبایی شناختی با فرد موردنظر ارتباط صحیح و مثبت برقرار نماید و فرد تحت تاثیر این عوامل مورد درمان قرار گیرد.
قدمت موسیقی درمانی
فارابی به عنوان یک روانشناس در رساله معانی هوش خود به اهمیت موسیقی درمانی و اثرات درمانی آن بر روی روح آدمی پرداخته است. همچنین رابرت بنتون در قرن ۱۷ میلادی در کتاب ساختار افسردگی به نقش موثر موسیقی درمانی و حرکات فیزیکی بر ناراحتی های روحی و ذهنی خصوصا افسردگی اشاره می نماید.
موسیقی قرن ها به عنوان عاملی شفا دهنده شناخته می شد و گفته شده که حضرت داود برای بیرون راندن روح شرارت از نواختن چنگ استفاده نموده است. همچنین بقراط پدر علوم پزشکی یونان ۴۰۰ سال قبل از میلاد از نواختن موسیقی برای درمان بیماران روانی استفاده نمود و ارسطو موسیقی را به عنوان نیروی خالص کننده رفتار انسان ها معرفی کرده است.
چه افرادی می توانند مربی موسیقی درمانی باشند؟
افرادی که دوره های یک ساله کالج را در رابطه با موسیقی سپری می کنند می توانند در آزمون های بین المللی موسیقی درمانی شرکت کنند و پس از اخذ گواهینامه به عنوان مربی موسیقی درمانی سایر دوره های بین المللی را بگذرانند و فعالیت خود را آغاز کنند.
نقش مربی در موسیقی درمانی
مربی موسیقی درمانی در هر مرحله کمک می نماید تا فرد بیمار سطح سلامتی خود را در حوزه های تحت اختیار خود از جمله فعالیت های شناختی، حرکتی، احساسی، عاطفی، رفتاری و مهارت های اجتماعی و کیفیت زندگی با استفاده از تمریناتی از قبیل بدیهه گویی، خوانندگی و یا هم خوانی با موسیقی، ترانه نویسی، شعرخوانی و همچنین شنیدن و گوش سپردن به موسیقی و بحث درمورد موسیقی به صورت آگاهانه ارتقاء بخشد تا به اهداف درمانی دست یابد.
مغز انسان و موسیقی
مغز انسان زیبایی های محیط اطراف خود را از طریق دو حس بینایی و شنوایی درک نموده و سعی در بررسی اجزای تشکیل دهنده عناصر این زیبایی ها می نماید. هوش شنوایی در انسان قادر است تا زیبایی ها و هماهنگی بین اصوات را به خوبی درک کند و نت ها را در حین شنیدن موسیقی با هم مرتبط سازد درنتیجه این ارتباط و هارمونی موجود در موسیقی احساسات مختلف در انسان تحت تاثیر قرار می گیرد. به همین دلیل است که گاهی با شنیدن یک موسیقی اندوهگین احساس افسردگی و در زمان شنیدن نوایی شاد احساس شعف و سرزندگی در انسان بوجود می آید.
چه افرادی می توانند از موسیقی درمانی استفاده نمایند؟
یکی از تصورات اشتباه درخصوص موسیقی درمانی این است که آیا افرادی بیمار باید توانایی یا استعداد خاصی در زمینه موسیقی داشته باشند؟ اما خوشبختانه پاسخ به این سوال منفی است چرا که هیچ یک از انواع موسیقی نسبت به دیگر سبک ها برتری درمانی ندارند و هر فردی قادر است تا از انواع موسیقی درجهت درمان و ارتقاء سطح سلامت خود استفاده نمایند. تنها نکته قابل توجه زمینه درمانی مورد نظر می باشد که با توجه به هدف فرد بیمار از موسیقی درمانی، وی در انتخاب نوع موسیقی ایشان را راهنمایی می نماید.
اثر موسیقی درمانی بر افسردگی و بیماری های قلبی
آخرین بررسی ها نشان می دهد که حدود ۱۲۱ میلیون نفر در سراسر دنیا از بیماری افسردگی رنج می برند. که در میان این افراد علائمی همچون حالات عدم ترجیح حق احترام به خود، اشتیاق به خواب و پیروی از الگوی خواب، احساس گناه و حس بی ارزش بودن شایع ترین موارد می باشد. متاسفانه در برخی موارد این حالات موجب خودکشی و مرگ سالیانه ۱ میلیون نفر می گردد.
بسیاری از پزشکان با استفاده از دارو سعی در درمان این اختلالات دارند در حالی که عده ای از روانشناسان معتقدند که موسیقی درمانی روش مناسبی برای رهایی از این چالش می باشد. موسیقی درمانی با ارتقاء سطح خلق و خو و حوصله افراد موجب بهبود حالت افسردگی می گردد و نکته مهم در استمرار این درمان و انتخاب صحیح سبک موسیقی می باشد. همچنین اگر افرادی از ناراحتی های قلبی رنج می برند می توانند موسیقی درمانی را قسمتی از برنامه بهبود و کسب مجدد سلامتی خود قرار دهند.
بسیاری از محققان معتقدند موسیقی درمانی با ارتقاء سطح رفتاری، کنترل استرس، تسکین درد، بیان احساسات و رفتارها، کمک با تقویت حافظه، بهبود سطح برخورد و رفتار و بازیابی قوای فیزیکی موجب تسریع روند بهبودی افراد بیمار می گردد.
نحوه ارجاع بیماران به موسیقی درمانی
بر اساس تحقیقات به عمل آمده در خصوص طیف وسیع اشکال موسیقی از جمله بیولوژی موسیقی، آوا شناسی، تئوری موسیقی و درک اصوات موسیقی درمانی هم از جنبه علمی و هم از جنبه هنری حائز اهمیت می باشد. ارجاع فرد بیمار به مرکز موسیقی درمانی می تواند طبق توصیه پزشک، روان شناس، فیزیوتراپیست و متخصصین کار درمانی صورت پذیرد اگر چه فرد بیمار می تواند بدون ارجاع به طور دلخواه به مراکز موسیقی درمانی مراجعه نماید.
در چه فضاهایی از موسیقی درمانی می توان استفاده کرد؟
موسیقی درمانی در بیمارستان ها، مدارس ، مراکز بازپروری معتادین به مواد مخدر و الکل، بیمارستان های روان پزشکی، مراکز درمان سرطان و دارالتادیب ها قابل ارائه می باشد.
منبع: نشریه روز نو شماره یک
مراکز بازپروری معتادین به مواد مخدر و الکل
مجله خبری