تشخیص وجود اختلال دید رنگ، در انواع مادرزادی و ژنتیکی بسادگی امکان پذیر نیست و باید آزمایش ویژه انجام شود.

تلویزیون های سفید و سیاه را یادتان هست؟ همان ها که دوره ای برو و بیایی داشت و بسیاری در حسرت دیدن شان بودند. البته شاید خیلی از خوانندگان اصلا آنها را ندیده باشند، ولی حتما شنیده اند که وقتی تلویزیون های رنگی به بازار آمد، سیاه و سفیدها با آن همه شأن و منزلت، به کلی از رونق افتاد. بدون تردید این موضوع به دلیل معجزه رنگ ها بود؛ رنگ هایی که به حیات انسان رنگ زندگی می زند. رنگ هایی که ندیدن حتی بخشی از آنها تاثیری انکارناپذیر بر زندگی فردی و اجتماعی ما دارد؛ البته نباید فراموش کنیم این اتفاق یعنی ندیدن بخشی از رنگ ها یا درک اشتباه آنها، می تواند برای هر فردی روی دهد، زن و مرد هم ندارد. پس باید به این موضوع توجه داشته باشیم و حداقل در مورد بچه ها قدری دقیق تر عمل کنیم تا مطمئن شویم آنها زندگی و همه آنچه در آن می گذرد، آن چنان که باید می بینند؛ همان قدر که رنگی و زنده است.

دکتر ابراهیم جعفرزاده پور، دانشیار گروه اپتومتری دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت وگو با «جام جم» اختلال دید رنگ را چنین تعریف می کند: کور رنگی یا اختلال دید رنگ به حالتی اطلاق می شود که فرد در تمایز، تشخیص و اسم گذاری رنگ ها با آنچه به صورت استاندارد وجود دارد، مرتکب اشتباه شده یا خطا داشته باشد.

وی با اشاره به این که کور رنگی به دو نوع مادرزادی یا ارثی و اکتسابی تقسیم می شود، توضیح می دهد: معمولا نوع مادرزادی یا ارثی کور رنگی میان آقایان شیوع بیشتری دارد به طوری که تقریبا ۸ تا ۱۲ درصد از جمعیت مردهای جامعه را دربرمی گیرد. براساس مطالعاتی که در این زمینه انجام شده، در کمتر از یک درصد خانم ها هم این اختلال به صورت ارثی مشاهده می شود.

به گفته دکتر جعفرزاده پور، کوررنگی اکتسابی که معمولا ناشی از اختلالات ساختاری یا عملکردی سیستم بینایی است، میان خانم ها و آقایان به یک اندازه شایع است و به صورت یکسان بروز می کند، در حالی که میزان شیوع این نوع اختلال، در سنین مختلف، تفاوت دارد به این معنا که اختلال دید رنگ اکتسابی در افراد میانسال و مسن به مراتب بیشتر از جوانان و کودکان است.

دید همه خاکستری نیست

بسیاری از افراد تصور می کنند کسانی که دچار اختلال دید رنگ هستند، دیدشان فقط خاکستری است، یعنی همه چیز را خاکستری می بینند در حالی که برخلاف این طرز تفکر، دید چنین افرادی به انواع متفاوتی تقسیم می شود. دکتر جعفرزاده پور ضمن بیان این مطلب اضافه می کند: اختلالات دید رنگ به هفت دسته تقسیم می شود که در هر گروه، تفاوت هایی در تشخیص رنگ ها وجود دارد، البته باید به این نکته هم توجه داشته باشیم که حتی ممکن است فردی دچار این اختلال باشد، ولی تا پایان عمر متوجه آن نشود.

وی در این زمینه توضیح می دهد: در واقع با توجه به این که ۱۰ درصد آقایان به طور متوسط دچار این اختلال هستند، مشخص می شود اگر واقعا تفکر عامیانه صحیح بوده و کسانی که دچار این اختلال هستند، نتوانند رنگ ها را تشخیص دهند، به طور حتم مشکلات متعددی ایجاد خواهد شد و جامعه به سمت آشفتگی پیش خواهد رفت؛ به عنوان نمونه تشخیص چراغ ها و تابلوهای راهنمایی از جمله مواردی است که در این شرایط می تواند بسیار دردسرساز شود. بنابراین باید دانست شرایط این چنین نیست و فقط درک رنگی فردی که دچار اختلال دید است با سایر افراد تفاوت دارد.

مشکل را بموقع تشخیص دهید

مسلما اگر فردی نسبت به وجود اختلال دید رنگ، آگاه نباشد مشکلاتی برایش ایجاد خواهد شد؛ مشکلات مختلفی که گاه حتی می تواند بسیار خطرناک باشد. بنابراین مهم ترین کار این است که به فکر تشخیص بموقع این مساله باشید تا مشکلی پیش نیاید. والدین نیز معمولا نگران این موضوع هستند و دوست دارند از سلامت دید فرزندشان مطمئن شوند؛ اما آیا واقعا می توان وجود این نوع اختلال را به موقع تشخیص داد؟

دکتر جعفرزاده پور با اشاره به این که تست های استانداردی برای تشخیص دید رنگ وجود دارد، تاکید می کند: حتما لازم است این تست ها، بخصوص در سال های دوره راهنمایی و دبیرستان انجام شود تا در صورت وجود اختلال دید رنگ به فکر برطرف کردن مشکل باشیم.

به گفته وی، تشخیص وجود اختلال دید رنگ، بخصوص در انواع مادرزادی و ژنتیکی به سادگی امکان پذیر نیست و تنها زمانی که تست دید رنگ انجام می شود، می توان متوجه این موضوع شد، بنابراین مشخص است در صورت نادیده گرفتن این مطلب، شرایط دید فرد در آینده می تواند شغل وی را با مشکلات جدی روبه رو سازد.

چه کار باید کرد؟

دکتر جعفرزاده پور درباره روش های درمانی کور رنگی می گوید: تنها به کمک ژن تراپی یا درمان ژنی می توان به فردی که دچار اختلال دید رنگ مادرزادی است، کمک کرد که اکنون در سراسر دنیا این موضوع در حد امور پژوهشی است، اما با تجویز عینک های مخصوص، می توان به این افراد کمک کرد تا مشکلات ناشی از اختلال دید رنگ را به حداقل رساند. وی با اشاره به مواردی از این مشکل می گوید: مثلا برای فردی که نمی تواند به خوبی بین رنگ سبز و قهوه ای یا بین رنگ های صورتی و سرخابی تمایز قائل شود، می توانیم به کمک فیلترهای رنگی خاصی که با توجه به نوع اختلال دید رنگ او تجویز می شود، شرایطی فراهم کنیم که درک رنگی بهتری داشته باشد. همچنین شاید برای شما هم پیش آمده باشد وقتی برای خرید لباس به فروشگاهی می روید، رنگ لباس در فضای فروشگاه با توجه به شرایط نوری محیط بسیار جذاب و زیبا به نظر آمده و زمانی که به خانه آمده اید، متوجه شده اید رنگ لباس با آنچه در فروشگاه بوده، تفاوت دارد. پس نتیجه می گیریم با این که وضع دید رنگ شما مشکلی ندارد ولی شرایط نوری می تواند چنین تفاوتی را ایجاد کند. بنابراین می توان با استفاده از شرایط نوری و فیلترهای مناسب، وضع خوبی را برای این بیماران فراهم کرد.

این دانشیار دانشگاه، با تاکید بر این که اختلال دید رنگ اکتسابی که در سنین میانسالی بروز می کند، معمولا نشانه اختلالی است که سیستم بینایی را درگیر کرده، خاطرنشان می کند: این مساله علامت بسیار مهمی محسوب می شود و مشخص می کند فرد باید برای پیگیری مشکل چشم و درمان مناسب آن اقدام کند؛ البته در برخی موارد، با برطرف کردن عامل به وجود آورنده این مشکل، دید رنگ هم بهبود می یابد.

بی کلک