یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار بر تأخیر پریود، استرس است. جالب است بدانید که افراد با استرس حاد شاید تا چند روز با عقب افتادن قاعدگی خود مواجه شوند، این در حالی است که افراد دارای استرس مزمن، حتی ممکن است تا چند ماه تأخیر در پریود را تجربه کنند. در ادامه بررسی میکنیم که تاثیر استرس روی عادت ماهانه چیست و این اثرگذاری در چه حدی است....
تاثیر استرس روی عادت ماهانه چیست و چند روز آن را عقب میاندازد؟
یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار بر تأخیر پریود، استرس است. جالب است بدانید که افراد با استرس حاد شاید تا چند روز با عقب افتادن قاعدگی خود مواجه شوند، این در حالی است که افراد دارای استرس مزمن، حتی ممکن است تا چند ماه تأخیر در پریود را تجربه کنند. در ادامه بررسی میکنیم که تاثیر استرس روی عادت ماهانه چیست و این اثرگذاری در چه حدی است.
آیا استرس میتواند باعث تأخیر در پریود شود؟
یکی از اثرات ناخوشایند استرس، افزایش هورمون کورتیزول است. هورمونی که گاهی اوقات با نام هورمون استرس نیز شناخته میشود.
با افزایش ترشح این هورمون به دنبال استرس بیش از اندازه، تغییراتی در فعالیت مغز و غدد درون ریز آن شروع میشود و به غدد فوق کلیوی میرسند. جایی که هورمونهای استرس یعنی کورتیزول و آدرنالین، در خون ترشح شده و تعادل هورمونی را به هم میریزند. زمانی که هورمونهای جنسی از تعادل خود خارج شوند، بدون شک چرخۀ پریود نیز از روال طبیعی خود خارج خواهد شد. بنابراین تأخیر در پریود در چنین زمانی دور از انتظار نیست.
چه میزان از استرس روی قاعدگی اثر منفی دارد؟
حال که میدانیم استرس یک دلیل عقب افتادن پریود است، این سؤال ایجاد میشود که چه مقدار استرس زیاد محسوب شده و برای سیکل قاعدگی مضر است؟ در واقع سطوح مختلفی از استرس وجود دارند. اماطبق یک قاعدۀ کلی، استرس کم و سبک، میتواند به میزان کمتری روی پریود اثر داشته باشد و به همان میزان، چشمگیر بودن سطح استرس، باعث طولانی شدن اثرات منفی آن روی قاعدگی میشود. بنابراین هر چه کورتیزول بالاتر برود، احتمال اینکه با تأخیر در پریود مواجه شوید و یا حداقل دچار پریود نامنظم شوید، بیشتر است.
بررسی تغییرات قاعدگی ناشی از استرس
استرس به عنوان یک عامل مهم تنها روی روال قاعدگی اثر منفی ندارد، بلکه میتواند با تغییرات در سطح استروژن و پروژسترون، علاوه بر اثرات منفی روی طول چرخه، در علائم پریود هم تأثیر بگذارد. بیایید در ادامه نگاهی دقیقتر به این موضوع داشته باشیم که تاثیر استرس روی عادت ماهانه چیست.
لکه بینی
یکی از عوارض استرس روی قاعدگی، بروز لکه بینی است که به دلیل نوسانات هورمونی ناشی از افزایش استرس رخ میدهد. کاهش میزان استروژن منجر به بی ثباتی در پوشش رحم خواهد شد. این روند باعث میشود که پوشش رحم، بین دورههای قاعدگی کمی ریزش کند و باعث بروز لکه بینی در این زمان شود.
دورههای قاعدگی دردناک
قاعدگی دردناک که پزشکان آن را با نام دیسمنوره (Dysmenorrhea) میشناسند، یکی دیگر از عوارض استرس بالاست. اغلب افراد به ارتباط بین استرس زیاد و اثرات منفی آن روی دردهای قاعدگی اغلب توجهی ندارند اما از آنجایی که پروژسترون عاملی برای انقباض عضلات رحم است، در صورت افزایش سطوح استرس، بیشتر ترشح میشود و افزایش گرفتگی پریود را به دنبال دارد.
سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
گفته میشود که هورمون کورتیزول در بروز علائم سندرم پیش از قاعدگی نقش دارد. کورتیزول بر آزادسازی انتقال دهندههای عصبی مانند سروتونین تأثیر میگذارد که اثراتی را بر خلق و خو دارد. حالتی که ممکن است نوسانات خلقی، احساس اضطراب و حتی افسردگی را به دنبال داشته باشد.
پریودهای نامنظم
استرس عاملی قوی برای کاهش سطح استروژن است. زمانی که میزان این هورمون به طور ناگهانی کاهش پیدا کند، میتواند منجر به ایجاد چرخههای قاعدگی نامنظم شود. البته نوع و میزان تغییرات چرخۀ قاعدگی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برای مثال برخی از زنان ممکن است چرخههای کوتاهتر و عدهای دیگر، سیکلهای قاعدگی طولانیتری را تجربه کنند.
خونریزی شدیدتر
یکی دیگر از عوارض احتمالی استرس بالا، مشاهدۀ خونریزی بیشتر در قاعدگی است. حتی مشاهدۀ لختههای خونی نیز در پاسخ به داشتن استرس غیر عادی تلقی نمیشود. از آن جایی که کورتیزول باعث عدم تعادل سطح پروژسترون و استروژن میشود، بنابراین، پوشش داخلی رحم میتواند به طور نامنظم ریزش داشته باشد. این حالت میتواند منجر به جریان خونریزی سنگینتر و حتی دفع لختههای خونی شود.
راههای مدیریت استرس برای تنظیم قاعدگی
خوشبختانه، راهکارهای مؤثری برای مدیریت استرس و تنظیم قاعدگی وجود دارند که در ادامه به معرفی آنها میپردازیم:
انجام ورزش
فعالیت بدنی منظم، یکی از بهترین راهها برای کاهش استرس و اضطراب است. ورزش با آزاد کردن اندورفین به عنوان هورمون احساس خوب، به آرامش ذهن و بدن شما کمک میکند. سعی کنید حداقل 30 دقیقه در بیشتر روزهای هفته، ورزش هوازی با شدت متوسط مانند پیاده روی، دوچرخه سواری یا شنا انجام دهید. همچنین، میتوانید از ورزشهای قدرتی مانند یوگا یا تمرینات با وزنه نیز استفاده کنید.
• ورزش را به تدریج شروع کنید و به مرور زمان بر شدت و مدت آن بیفزایید.
• فعالیتهایی را انتخاب کنید که از آنها لذت میبرید تا به طور منظم آنها را دنبال کنید.
• اگر سابقۀ بیماری خاصی دارید، قبل از شروع هر برنامۀ ورزشی با پزشک خود مشورت کنید.
تکنیکهای آرامش بخش
تکنیکهای آرامش بخش مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و یوگا میتوانند به کاهش استرس و اضطراب و ایجاد حس آرامش در شما کمک کنند. این تکنیکها با تمرکز بر تنفس و ذهن، به کاهش تنش عضلانی و تنش عصبی کمک میکنند.
• برای شروع میتوانید از برنامههای رایگان مدیتیشن یا یوگا در اینترنت یا اپلیکیشنهای موبایل استفاده کنید.
• مکانی آرام و ساکت را برای انجام این تمرینات انتخاب کنید.
• به طور منظم و روزانه این تکنیکها را تمرین کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید.
داشتن خواب کافی
کمبود خواب میتواند بر سطح استرس شما بیفزاید و حتی تعادل هورمونها را برهم بزند. سعی کنید هر شب 7 تا 8 ساعت خواب با کیفیت داشته باشید. برای داشتن خواب بهتر، به نکات زیر توجه کنید:
• هر شب در یک ساعت مشخص بخوابید و بیدار شوید.
• از مصرف کافئین و الکل قبل از خواب خودداری کنید.
• محیط اتاق خواب خود را تاریک، خنک و ساکت نگه دارید.
• از دستگاههای الکترونیکی مانند گوشی موبایل و تلویزیون در رختخواب استفاده نکنید.
رژیم غذایی سالم
رژیم غذایی سالم نقش مهمی در سلامتی کلی شما و تنظیم هورمونها دارد. غذاهای سرشار از میوهها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین بدون چربی را در رژیم غذایی خود بگنجانید و از مصرف غذاهای فرآوری شده، قند و کافئین زیاد خودداری کنید.
• مصرف ویتامین دی، منیزیم و ب کمپلکس میتواند به کاهش استرس و تنظیم هورمونها کمک کند. با این حال، قبل از مصرف هر گونه مکمل، با پزشک خود صحبت کنید.
• نوشیدن آب به میزان کافی در طول روز برای سلامتی کلی شما و تنظیم هورمونها ضروری است.
• از مصرف الکل و سیگار خودداری کنید، این مواد میتوانند بر سطح استرس شما بیفزایند و به نامنظم شدن قاعدگی شما منجر شوند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
علاوه بر استرس، عوامل زیاد دیگری نیز وجود دارند که میتوانند باعث تغییر طول چرخۀ پریود، میزان خونریزی یا سایر علائم قاعدگی شوند. عواملی که گاه در صورت عدم توجه خطرات جبران ناپذیری را به دنبال دارند. بنابراین بسیار مهم است که در شرایط خاص حین مشاهدۀ تغییرات در چرخۀ قاعدگی از یک پزشک متخصص زنان کمک بگیرید. در صورت مشاهدۀ علائم زیر باید حتماً به پزشک مراجعه کنید:
• پریود نشدن تا 3 ماه
• جریان شدید قاعدگی (نیاز به تعویض پد تقریباً هر 2 ساعت)
• مشاهده علائم سندرم پیش از قاعدگی
• قاعدگی نامنظم طولانی
پزشک متخصص میتواند شما را برای یافتن علت تغییرات در چرخه قاعدگی، مراحل بعدی و یا درمانهای مورد نیاز راهنمایی میکند.
