همانطوریکه قولش را دادیم از این پس اطلاعات جامعی را در باره انواع سیستم های بازی فوتبال در اختیارتان قرار خواهیم داد. ما سعی خواهیم کرد تا سیستم های فوتبال را به ترتیب تاریخی اعتبارشان مورد بررسی قرار دهیم. بنابراین سیستم های رایج فوتبال روز دنیا را در قسمت های پایانی خواهیم آورد. البته از آنجاییکه سیستم ها در فوتبال در رد سیستم های قبلی و جهت مقابله با آنها پدید آمده اند بنابراین شناخت تاریخی آنها علاوه بر آشنایی با تاریخ تکوین سیستم های بازی در فوتبال به خواننده این امکان را نیز می دهد تا برای مقابله با سیستم هایی مشخص تدابیر لازم را به کار گیرد. به عبارت دیگر برای شکست یک تیم با یک سیستم قدیمی باید سیستم جدیدی که در زمانه و تاریخی خاص جهت مقابله با آن پدید آمده را شناخت. البته این تنها کار نیست.
جا به جائی مهره ها در تابلو ، یا تشریح بازی روی تخته سیاه ، هیچ گاه پاسخگوی ظرافت های توپ گرد نیست . این اصول یک شیوه بازی است که اهمیت دارد مسئله بسیار مهم در انتخاب سیستم بازی , کیفیت بازیکنان و ویژگی های آن ها است. البته عوامل دیگری هم در انتخاب سیستم بازی یک تیم در وضعیتهای مشخص تأثیرگذارند . از این موارد است: میزبانی یا میهمانی, نیاز به برد یا مساوی, وضعیت آب و هوایی, ویژگی و کیفیت زمین بازی و . . . .
شیوه بازی متناسب با ویژگی های تیم و بازیکنان قابل تغییر است . اما به تحول فوتبال نیز باید توجه کرد ، شیوه های بازی بدین دلیل بوجو می آیند که شیوه های دیگر را رد کنند . هر چه در قبال شیوه بازی مستقل تر عمل کنید ، کنترل توانائی های شما برای حریف دشوارتر خواهد بود
یکی از قدیمی ترین سیستم های بازی در فوتبال سیستم ام دبلیو نام دارد. این مدل در اواسط دهه ۱۹۲۰ تغییری بود که توسط ” هربرت چاپ من ” در باشگاه ارسنال برا ی مقابله به مثل با قانون آفساید ابداع شد.
این تغییر باعث شد تعداد بازیکنانی (از تیم مقابل ) که مهاجمین بین خودشان و خط دروازه نیاز داشتند کاهش یابد. همین موضوع باعث شد که یک مدافع مرکزی برای جلوگیری از پیشروی مهاجم مرکزی در این سیستم در نظر گرفته شود تا توازن بین دفاع و حمله را حفظ کند. این آرایش در اواخر دهه ۱۹۳۰ بسیار فرم موفقی بود و اکثر باشگاه های انگلیسی از آن استفاده می کردند. با نگاهی به گذشته می توان دریافت که آرایش دبلیوم به عنوان آرایش ۵ – ۳ – ۲ یا ۳ – ۴ – ۳ نیز شناخته می شده است . البته همان طور که از فرم الفبایی آن پیدا ست از آن به شکل آرایش ۳ -۲ – ۲- ۳ نیز یاد شده است.
ترتیب آن در زمین عبارت است از : یک دروازه بان ، سه مدافع شامل دو مدافع کنار و یک مدافع وسط ، دو هافبک عقب ، دو هافبک جلو ، سه مهاجم شامل دو مهاجم کنار و یک مهاجم وسط .
در این شیوه بازی سه بازیکن پر قدرت ، یعنی دروازه بان ، مدافع میانی و مهاجم وسط اهمیت زیادی دارند . این سه بازیکن ستون های شیوه WM هستند .
وضعیت بدنی آنها باید بهتر از تکنیکشان باشد . آنها با حضور خود ، جای یارانشان را در زمین مشخص می کنند . فوتبالیست هائی که در کنار آنها قرار می گیرند، مسئولیت تکنیکی بازی را به عهده می گیرند ( هافبک های عقب و جلو .
نقش آنها بازی سازی و هدایت توپ است ، به طوری که با اصول شیوه WM تناقضی نداشته باشد .
این شیوه که بیشتر گروهی است تا فردی ، نیاز به کوششی همه جانبه از سوی بازیکنان دارد . در این سیستم از کار انداختن حریف با یارگیری شدید فردی ( برعکس شیوه معمول امروزی که غالبا یارگیری به صورت منطقه ای انجام می گیرد ) صورت می گیرد . هر چند که این شیوه بسیار ساده است ، اما با گذشت زمان ، ارزش زیادی به تیم می دهد .
شیوه WM به حالت های مختلف در می آید . ویژگی آن به اندازه ای تعدیل می شود که آزادی عمل بسیار زیادی در انجام حرکات به بازیکنان می دهد . بجز مدافعین ، بازیکنان دیگر استقلال خواهند داشت . WM شیوه ای است که شیوه های دیگری را نیز به وجود آورده است ، زیرا اصول آن در جاگیری و بکار گیری بازیکنان در زمین ( که تعادلی میان حمله و دفاع ایجاد می کند ) به گونه ای است که می تواند به عنوان شیوه ای نمونه مورد استفاده قرار گیرد .
WM و وظیفه بازیکنان
در هنگام حمله ، مهاجمین کنار و مهاجم آزاد وسط نیروی ضربتی تیم را تشکیل می دهند . هافبک های جلو درست در پشت آنها ، به عنوان حامیان هافبک های عقب و مهاجمین عمل می کنند . هافبک های عقب در مقایسه با هافبک های امروزی نقش کمتری دارند.
در آن زمان دو بازیکن ۴ و ۶ ( هافبک عقب و جلو) تنها یک وظیفه داشتند : پر کردن تمام شکاف های میانه زمین ، بدون شرکت در بازی سازی . این هافبک های عقب رابطی میان هافبک های جلو و مدافعین بودند . در جلو دروازه بان ، مدافعین کنار و مدافع وسط از گوشه های زمین حفاظت می کردند .
شیوه WM مدتها بحث های زیادی را برانگیخت . این شیوه دقیقا به چه دلیل مورد سرزنش قرار می گرفت ؟ بخاطر اینکه سطح کیفی فوتبال را پائین می آورد ، بازی را بیش از حد منطقی می کرد ، یا خلاصه اینکه روح تفکر و خلاقیت را از بین می برد.
این مطالب غالبا پایه و اساسی نداشتند ، زیرا هنگامی که دو تیم خوب مقابل هم قرار می گرفتند ، شیوه WM جلوه ای زیبا در زمین داشت . هنگامی که از این شیوه بد استفاده می شد ، یعن فقط حالت دفاعی آن اجرا می شد ، آهنگ بازی به هم می ریخت . اما اساس این شیوه نه تنها اطاعت تاکتیکی تمام بازیکنان را طلب نمی کرد ، بلکه کاملا برعکس بود .
تیم های بزرگ تغییراتی در این شیوه به وجود آوردند . گاهی اوقات هافبک جلو جانشین هافبک عقب می شد و بالعکس . مهاجم غالبا برای دستیابی به آزادی عمل بیشتر ، از طریق شکاف موجود به عقب می آمد . روش WM همانند شیوه های دیگر ، زمانی که با شرایط واقعی زمین تطبیق داده نشود ، خطر ایجاد می کند .
شیوه WM به مرور زمان تغییراتی کرده است . اما این دو شیوه اخیر ( شیوه های دیوار بتنی و دفاع سوئیسی ) تنها یک هدف داشته اند : مخالفت با ابراز وجود و شکوفائی روش WM ، و بدین وسیله حرکت ضد WM بوجود آمد .
پایگاه خبری باشگاه فرهنگی ورزشی گازال جناح